Fiskalitateari buruzko masterrean TFM gisa aurkeztutako lan berri honek Arabako itunpeko sistema aztertzen du, 1981eko Ekonomia Itunaren negoziazioaren aurrekari eta oinarri gisa. Egileak dioen bezala, Ekonomia Itunaren sistema berriaren negoziazioak aztertu aurretik, egoeraren aurretiko egoera aztertu behar da. Kasu honetan, Arabako itunpeko sistema bere aurrekari argi gisa eratu zen, eta frankismoan aplikatutako aldaketa-elementu eta -prozesuak 1981eko etorkizuneko Ekonomia Itunaren oinarri izan ziren, Arabako frankismo garaiko Ekonomia Itunaren sistemaren funtzionamenduan sakonduz.

2022ko Gradu Amaierako Lan Onenaren Ituna Sariak TicketBAI zerga-betebehar berria aztertzen du. Horren arabera, jarduera ekonomikoak egiten dituzten pertsona fisiko eta juridikoek fakturazio-software bat erabili beharko dute, hainbat baldintza legal eta tekniko betetzen dituena. Zerga-iruzurraren aurkako borroka helburu nagusi duen sistema horri esker, foru-ogasunek denbora errealean jasoko dituzte eragiketa ekonomikoen fakturak edo egiaztagiriak, eta horrek jarduera ekonomikoen kontrola erraztuko du. Behartutako subjektuek, trukean, erraztasunak izango dituzte zerga-betebeharrak behar bezala betetzeko; fakturen edo frogagirien hartzaileek, berriz, egiaztatu ahal izango dute enpresaburuek edo profesionalek deklaratu egin dituztela ondasun-emateak edo zerbitzu-prestazioak zerga-administrazioaren aurrean.

2022ko Master Amaierako Lan Onenaren Ituna saria, Ekonomia Itunaren finantza-harremanei buruzko ikerketa. Finantzaketa-sistema orokor gisa, Ekonomia Itunak finantzaketa-iturri guztietan parte hartu behar du, itundutakoetan zein hitzartu gabekoetan. Horretarako, gaur egun Itunak ez du eguneratze-tresnarik, eta horren bidez, bosturtekoaren urteetan, Estatuaren defizitaren desbideratze bat islatzen da Kupoaren kalkuluan. Lanak proposatzen du benetako oreka dinamikoa lortzea ahalbidetuko duen formula bat ematea, indarrean dagoen Kupoaren Legean aurreikusitako egungo metodologian oinarrituta, bere gain hartutako eskumenetan aldaketarik izanez gero.

Ekonomia Itunaren eta Foru Ogasunen Ikerketarako Agiritegiko ikertzaileak, inkesta bat egin dute UPV/EHUko ikasleek Ekonomia Itunaren eta euskal zerga sistemaren gainean duten ezagutza maila eta iritzia aztertzeko.

Aurretiaz egin diren hainbat ikerketa soziologikok agerian utzi duten bezala, euskal gizarteak Ekonomia Itunaren gainean duen ezjakintasun-maila nabarmena da. Ikerketa honen helburua, aurretiazko ikerketa horien ildotik sakontzea da. Kasu honetan, ezjakintasun horren atzean dauden arrazoiak aztertzeko eta ulertzeko helburuarekin, berebiziko garrantzia duen kolektibo batean jartzen da arreta: UPV/EHUko ikasleria. Era berean, ekimen honek euskal hezkuntza-sistemak Ekonomia Itunaren eta zerga-hezkuntzaren arloan gaztedia hezitzerako orduan izandako emaitzak ebaluatu nahi ditu.

Zerga-ihes internazionalak eta Eurozonaren egonkortasunak harmonizazio fiskal sakonago baten beharra dute. Common Consolidated Corporate Tax Base (CCCTB) proposamena bide horretan hurrengo urratsa izango litzateke. Alabaina, Espainako estatuan bost eskumen fiskal daude. Hori dela eta, Europar Batasunak lurralde eta eskualdeak kontuan hartu behar ditu, beraien subiranotasun fiskala errespetatzeko eta europar politiken egiazkotasuna bermatzeko. Artikulu honetan sozietate-zergarekiko autonomia forala eta Europa mailako harmonizazioaren arteko bateragarritasuna ikertzen da eta lurralde foralen partaidetza Euripa batasunaren erabakitze prozesuetan areagotzea proposatzen da bi aldagaien arteko oreka garatzeko.

BIO:
Andoni Montes Instituto Complutense de Estudios Internacionales-eko ikertzailea da. Ekonomia eta Zuzenbide ikasketak Rey Juan Carlos unibertsitatean jarraitu ondoren, Politika Ekonomiko arloan graduondoak ikasi zituen Utrecht-eko unibertsitatean (Herbehereak) eta London School of Economics and Political Science-n (Erresuma Batua). Federalismoa, politika fiskala eta ongizate sistemak dira bere ikerketa arlo nagusiak.