Urtarrilaren 17ko Epaian Konstituzio Auzitegiak baieztatu egin du Energia Elektrikoaren Ustiapenaren gaineko Zergari buruzko Arabako Batzar Nagusien uztailaren 9ko 24/2014 Foru Arauaren legezkotasuna; horren bidez ondoreak 2013ko urtarrilaren lehenera eraman ziren, estatuko antolamenduan zerga indarrean jarri zen datara, alegia.

Goi Auzitegiak argudio moduan esaten du Foru Arau hori bat datorrela Ekonomia Itunaren xedapen gehigarrietatik bigarrenaren emaitza den egokitzapen-beharrizanarekin, beharrezko denborarekin hain zuzen ere Estatuaren eta Autonomia Erkidegoaren arteko adostasunaren bidez egokitzapen hori eragingarri bihurtzeko, zertarako-eta, aztergai dugun kasu honetan bidezko kontzertazioa eginda, Estatuak sortutako zerga berriak sartzeko.

Organo judizialak benetako atzeraeraginkortasun kasutzat jo duena ez da, beraz, energia elektrikoaren ustiapenaren balioaren gaineko zerga foru zerga sistemetan era eragingarrian sartzea bideratzearen ondorioa baino, horretarako zergaren kontzertazioaren ondoreen data ezarriz. Beraz, eta horrela adierazten du auzitegiak, ez gaude Energia Elektrikoaren Ustiapenaren gaineko Zergaren atzeraeraginkortasun arazo baten aurrean, zerga hori Estatuko 15/2012 Legearen bidez sortu zenetik existitzen delako; funtsa beste bat da, kasuan kasuko lurralde historikoaren zerga-sisteman integratzearen ondoreetarako eta Foru Aldundiak hori ordainaraztea, kudeatzea, likidatzea, biltzea eta ikuskatzea bideratzea lortzeko bere kontzertazioaren atzeraeraginkortasuna, alegia.

Beste alde batetik, Auzitegi Gorenak joan den urtarrilaren 31n jaulki zuen Epaian ROVER kasuan eman zuen bere doktrina aplikatu dio Nafarroako Hitzarmenaren Arbitraje Batzordeak Foru Ogasunaren irizpidea baieztatu zuen kasu bati.

Aurreko epaien ildotik jarraituz Auzitegiak adierazten du konpainiaren egoitza Nafarroan egon arren eta negozioa zuzentzeko baliabide pertsonalak eta materialak dituen nabe industriala Lurralde horretan egon arren, ezin direla garrantzirik gabekotzat edo bestetik gabe osagarritzat jo enpresak txerriak erosiz (hala lurralde erkidean nola foru lurraldean) eta erosleak adierazten dion tokira (hala lurralde erkidean edo foru lurraldean nola Espainiatik kanpo) garraiatu eta erosle horren eskuetan jarriz burutzen dituen jarduerak.

Beste jarduera horiek –foru lurraldean egiten den kudeaketa zentralizatua ez direnek- ere, argi eta garbi, balio erantsia sortzen dute beste toki horietan (berdin da Nafarroan edo lurralde erkidean kokatuta egon) garrantzitsuak diren lanak eta jarduketak egiten direlako, besteak beste merkatugaiak jasotzea, kargak eta deskargak, biltegiratzea, kasuan kasuko tokitik eta tokirainoko garraiatzea edo agindutako hiltegietan ematea; ataza horiek guztiak, oso argi dagoen bezala, ezin dira osagarritzat edo garrantzirik gabekotzat jo.

Jurisprudentziara joan

Hamabost ataletan banatutako azterlanean, Javier Armentia Basterrak sakonean jorratu du Ekonomia Itunaren edukia, bai tributuen aldetik, bai Itunean aurreikusitako finantza-harremanei eta harremanetarako organoei dagokienez. Forum fiscal aldizkariaren 248., 249. eta 250. zenbakiek azterlan horren azken hiru zatiak dakartzate. Geure-geurea dugun autogobernu fiskal eta finantzariorako sistema bereziari buruz amaitu den dokumentazio eta azterketa lan sakon horrek hura ulertzeko eta haren berri zabaltzeko ezinbesteko tresna bat jartzen du ikertzaileen eskura.

Beste alde batetik, Espainiako Finantzaketa Autonomikoari eta Deszentralizazio Finantzarioari buruzko Ikertzaileen Sareak (RIFDE) Papeles a discusión aldizkariaren 2018ko 2. zenbakian J. Agustín Manzano Silvaren lan bat argitaratu du, Euskal Autonomia Erkidegoaren kupoari eta Nafarroaren ekarpenari buruzko akordioek araubide erkideko autonomia erkidegoei nola eragiten dieten aztertzen duena.

Egileen doktrinara joan

Datorren martxoaren 25ean, Ekonomia Itunaren eta Foru Ogasunen Dokumentazio eta Ikerketa Zentroak, Historia Garaikidearen Sailarekin, Zuzenbide Publikoko Sailarekin eta EHUko Finantza eta Zerga Zuzenbideko Atalarekin lankidetzan, honako jardunaldi hau antolatu du: “Europar Batasunaren maila anitzeko zerga-gobernantza: foru ogasunen kasua“.

Irekiera ekitaldia José María Iruarrizaga Bizkaiko Ogasuneko diputatuaren eta Historia Garaikidean katedraduna eta Zentroko zuzendaria den Joseba Agirreazkuenaga kargura izango da.

Askotariko adituen esku-hartzearen ostean, Ekonomia Ituna Sustatzeko eta Hedatzeko Elkarteak Ad Concordiam argitalpenen ildo berria aurkeztuko du. Inaugurazioa Nazioarteko Ikasketen Institutu Konplutentseko doktoretza-aurreko ikerlaria den Andoni Montesen lanarekin abiatuko da: “Foru autonomia eta integrazio europarra sozietateen gaineko zergaren esparruan“.

Jardunaldia esku-hartzaile guztien arteko eztabaida batekin amaituko da.

Jardunaldiaren programa

Forum Fiscal erakundeak Javier Armentia Basterrak egin duen Ekonomia Itunari buruzko seriea argitaratzen jarraitzen du aldizkariaren 246 eta 247 zenbakietan sartzen diren bere XI eta XII. zenbakiekin. Lehenbiziko horretan Iñaki Alonso Arcek parlamentu espainiarrean sortu diren zerga-figura berrien sorkuntzak Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Historikoetarako dituen ondorioei buruzko hausnarketa egiten du.

Revista Española de Derecho Administrativo deritzonaren 193. zenbakian Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiko Administrazioko Auzietarako Salako magistratua den José Damián Iranzo Cerezok Konstituzio Auzitegiaren azken erabakietako foru arauen “blindajea” deritzonaren ondoreei buruzko azterlana sartzen du.

Beste alde batetik joan den abenduko Exparlamentarios aldizkariak Senatuko lehendakari ohia den Juan José Laborda Martínen eta EHU/UPVko Ogasuneko katedraduna den Ignacio Zubiri Oriaren bi iruzkin argitaratzen ditu, hurrenez hurren Ekonomia Itunak foru lurraldeen eskubide historiko moduan duen esangura eta kupoaren sistemaren edukia eta emaitza aztertuz.

Azkenik, Auzitegi Goreneko Hirugarren Salako magistratua den Rafael Fernández Valverde jaunak Auzitegi horren beraren 2018ko irailaren 5eko azken Epaia komentatzen du; esaten du ezin zaiela zaizkiela foru aldundiei exijitu behinola zerga-hobari moduan enpresei emandako eta ostean Europako Batzordeak legez aurkako estatu-laguntza moduan adierazitako laguntzak lehengoratzeko eta horren emaitzako itzulketaren emaitzako ondare-erantzukizuna. Horrela Goi Auzitegiak berretsi egin zuen Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak bere 2016ko azaroaren 22ko Epaian eman zuen doktrina.

Joan autoreen doktrinara

Forum Fiscal erakundeak Javier Armentia Basterrak egin duen Ekonomia Itunari buruzko seriea argitaratzen jarraitzen du aldizkariaren 246 eta 247 zenbakietan sartzen diren bere XI eta XII. zenbakiekin. Lehenbiziko horretan Iñaki Alonso Arcek parlamentu espainiarrean sortu diren zerga-figura berrien sorkuntzak Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Historikoetarako dituen ondorioei buruzko hausnarketa egiten du.

Revista Española de Derecho Administrativo deritzonaren 193. zenbakian Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiko Administrazioko Auzietarako Salako magistratua den José Damián Iranzo Cerezok Konstituzio Auzitegiaren azken erabakietako foru arauen “blindajea” deritzonaren ondoreei buruzko azterlana sartzen du.

Beste alde batetik joan den abenduko Exparlamentarios aldizkariak Senatuko lehendakari ohia den Juan José Laborda Martínen eta EHU/UPVko Ogasuneko katedraduna den Ignacio Zubiri Oriaren bi iruzkin argitaratzen ditu, hurrenez hurren Ekonomia Itunak foru lurraldeen eskubide historiko moduan duen esangura eta kupoaren sistemaren edukia eta emaitza aztertuz.

Azkenik, Auzitegi Goreneko Hirugarren Salako magistratua den Rafael Fernández Valverde jaunak Auzitegi horren beraren 2018ko irailaren 5eko azken Epaia komentatzen du; esaten du ezin zaiela zaizkiela foru aldundiei exijitu behinola zerga-hobari moduan enpresei emandako eta ostean Europako Batzordeak legez aurkako estatu-laguntza moduan adierazitako laguntzak lehengoratzeko eta horren emaitzako itzulketaren emaitzako ondare-erantzukizuna. Horrela Goi Auzitegiak berretsi egin zuen Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak bere 2016ko azaroaren 22ko Epaian eman zuen doktrina.

Joan Doktrina zientifikora