Herri Ardularitzako Euskal Aldizkariaren 107-II alean bere-beregi eta sakon jorratu da duela gutxi onetsitako apirilaren 7ko 2/2016 Legea, Euskadiko Toki Erakundeei buruzkoa. Izan ere, Euskadiko erakundeetako arkitektura juridikoa gailendu duen lege baten alderdi ezberdinak aztertu dituzten 17 azterlan jaso dira bertan.

Besteak beste, Ekonomia Itunarekin duten harremanagatik honako hauek nabarmendu nahi ditugu: Deustuko Unibertsitateko Konstituzio Zuzenbideko irakaslea den Santiago LARRAZABAL BASAÑEZek “Zume hauekin… ekin lanari. Reflexiones sobre la génesis, naturaleza e inserción de la Ley de Instituciones Locales de Euskadi en el peculiar sistema de fuentes del Derecho vasco” izenburupean egindakoa, eta Administrazio Zuzenbideko irakaslea den Iñaki GALDEANO LARIZGOITIAk eta Gipuzkoako Foru Aldundiko Kudeaketa Estrategiako zuzendari nagusia den Sebastián ZURUTUZA MUJIKAk elkarrekin aurkeztutako finantza-alderdiei buruzko garapena, “Financiación de las entidades locales de Euskadi en el marco de la Ley 2/2016, de Instituciones Locales de Euskadi” izenarekin.

Gainera, Nueva Fiscalidad (Fiskalitate Berria) aldizkariaren azken alean, Nafarroako Unibertsitateko Finantza eta Zerga Zuzenbideko irakaslea den Antonio Vázquez del Rey Villabuenak egindako “¿Es la generación de valor el criterio para la atribución de la competencia de Navarra en materia de IVA?” lanean, Auzitegi Gorenak 2017ko urtarrilaren 31ko epaian ROVER doktrina aplikatu edo ez aplikatu izana aztertu da, non goi-auzitegia Nafarroaren eskumenaren alde agertu den Nafarroan dauden hirugarrenen gordailuetan biltegiratutako erregaiak ematearen inguruko zergaren ordainarazpenerako.

Autoreen doktrinara joan

Atzo, maiatzaren 17an, Ekonomia Itunaren Batzorde Mistoa bildu zen Euskal Autonomia Erkidegoaren eta Estatuaren ordezkaritzek erdietsi zituzten akordioak sinatzeko. Akordio horiek Ogasun eta Funtzio Publikoko ministroa den Cristóbal Montorok eta Eusko Jaurlaritzaren Ogasun eta Ekonomia sailburua den Pedro Azpiazuk sinatu zituzten. Horrela, amaitu egin dira azken hamar urteetan alde bietako harremanetan finantza arloan eragin kaltegarriak izan dituzten desadostasunak eta ziurgabetasunak.
Ministerioak Madrilgo Alcalá kalean duen egoitzan egin den batzar horretan, Batzordearen kideek bileraren akta sinatu dute. Akta horretan, 11 akordio jasotzen dira, eta horietarik ondoko hauek dira aipagarrienak: kupo likidoaren berrikuspena (euskal ordezkariek luzaroan eskatu izan dutena) eta Egunerapen Indizearen berrikuspena (Estatuaren administrazioak galdegin duena); bi horiek 2007ko urtea dute oinarri. Akordio hori oinarritzat hartuta, 2011tik 2015era arteko kupoak behin betiko likidatzeko baliatu behar diren kopuruak eta neurriak ere itxi dira; era berean, 2016rako behin-behineko kupoa zehazteko zenbatekoak ere zehaztu dira, kupo hori maiatzaren 30ean likidatuko baita.
Horrela, desadostasunak albo batera utzi ondorik, 2017. urteko behin-behineko kupoari dagozkion kopuruak ere adostu dira. Kupo hori izango da, hain zuzen ere, Euskal Autonomia Erkidegoak 2017-2021eko bosturtekoan Estatuaren gastu orokorrei egingo dien ekarpenaren oinarria. Hala ere, aplika daitekeen metodologia bosturtekorako lege berrian sartuko da eta Parlamentuaren onespean jarri beharko da, Ekonomia Itunaren Batzorde Misto berri batean adostu ondoren. Batzorde hori heldu den uztailean batzartuko da.
Arestion azaldutakoaz gainera, honako gai hauek ere adostu dira: alde batetik, MERCEDES BENZ, SAren operatiba-aldaketaren zerga-ondoreak aztertzeko lantaldea eratzea, eta bestetik, Estatuaren Administrazio Orokorrak eta Euskal Autonomia Erkidegoak aurrekontu-egonkortasunaren arloan sinatu dituzten akordioak berresteari ekitea, EAEk defizit eta zor alorretan dituen helburuei doakienez.
Honako hauek izan dira Euskal Autonomia Erkidegoaren ordezkariak: Pedro Azpiazu (Ogasun eta Ekonomia sailburua), Josu Erkoreka (Gobernantza Publiko eta Autogobernu sailburua), Ramiro González (Arabako Diputatu Nagusia), Unai Rementeria (Bizkaiko Ahaldun Nagusia), Markel Olano (Gipuzkoako Diputatu Nagusia) eta Juan Miguel Bilbao (Eusko Jaurlaritzaren Ogasun eta Finantza-Politikarako sailburuordea). Bestalde, ondokoak izan dira Estatuaren Administrazioaren ordezkariak: Cristóbal Montoro (Ogasun eta Funtzio Publikoko ministroa), José Enrique Fernández de Moya (Ogasuneko estatu-idazkaria), Alberto Nadal (Aurrekontu eta Gastu arloko estatu-idazkaria), Roberto Bermúdez de Castro (Lurralde Administrazioetarako estatu-idazkaria), Juan Ignacio Romero (Lurralde Koordinaziorako idazkari nagusia) eta Belén Navarro (Autonomia eta Toki Finantzaketarako idazkari nagusia).

Prentsa-berriak

Joan den apirilaren 6an Ekonomi Ituna komunikabideetan gaiari buruzko jardunaldia egin zen Bizkaia Aretoan; antolatzailea Ekonomi Itunaren eta Foru Ogasunen Dokumentazio Zentroa izan zen eta EHU/UPVko Zuzenbide Publikoko Departamentuko Finantza eta Zerga Zuzenbidearen Ataleko lankidetza izan zuen. Jardunaldien hasieran José María Iruarrizagak, Bizkaiko Ogasuneko diputatuak, eta Patxi Juaristik, EHU/UPVko Bizkaiko Kanpuseko erretoreordeak, esku hartu zuten; bi hizlariek Ekonomi Itunak autogobernuaren giltzarri moduan duen garrantzia eta euskal gizartearen bidez sustatzearen eta zabaltzearen beharrizana azpimarratu zuten.

Ostean jardunaldietan parte hartu zuten Pedro Luis Uriarte jaunak, Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko sailburu ohiak, 1981ean Ituna lehengoratzearen protagonista izan zenak, eta Luis de Guezala jaunak, Sabino Arana Fundazioko kidea denak, Ekonomi Itunak 1878 eta 2002 urteen arteko idatzizko prentsan duen tratamenduaren analisia egin zuenak. Beste alde batetik, Ekonomi Itunaren eta Foru Ogasunen Dokumentazio Zentroko kudeatzaile zientifikoa den Aritz Ipiña Bidaurrazaga jaunak Zentro horri buruzko esku hartzea egin zuen; ordea, Joseba Agirreazkuenagak, EHU/UPVko katedradunak eta Eduardo J. Alonso Olea doktoreak, 1917 eta 1919. urteen artean euskal Diputazioek autonomiaren alde garatu zuten mugimenduan sakondu zuten.

Jardunaldietara 117 pertsona joan ziren; euren artean Zerga Zuzenbideko ikasleak, kazetariak, Bizkaiko Foru Ogasuneko arduradunak eta enplegatuak eta oro har Ekonomia Itunean interesa duten herritarrak.

Auzitegi Gorenak, 2016ko abenduaren 13ko bere Epaian, ondasun-emate moduan kalifikatu du mota honetako kontratua: erakunde batek, bere bezeroen eskura erregaiaren hornidura jartzen duenean hirugarren baten instalazioetan, aldez aurretik emate hori lehen horren bezeroekin hitzartu ondoren. AEATk ukatu egin zuen komisiodunari erregaiaren aurretiazko eskualdaketa egiten zitzaionik eta baieztatu egiten zuen eskualdaketa hori bakarrik gertatzen zela hornitzailearen eta amaierako bezeroen artean eta, ondorioz, bere iritziz komisiodunaren eta azken horien arteko erlazioa (horiei kreditu-txartel bat ematen zitzaien hornidura ordaintzeko) finantza izaerako zerbitzuen prestaziotzat jo behar zen, Hitzarmen nafarraren ondoreetarako subjektu pasiboaren zerga egoitzan kokatutakoa, lurralde erkidean.
Azkenik, Auzitegi Gorenak, 2017ko urtarrilaren 31eko bere Epaian, berretsi egin du aurreko bere doktrina eta baieztatu egiten du merkaturatzea egiten duenak CLHren jabetzako biltegietatik egiten duen ematea biltegi horiek kokatuta dauden lurraldean kokatutzat jo behar dela eta ukatu egiten du honetan Rover kasuan, 2011ko apirilaren 13ko Epaian, eman zen doktrina aplika daitekeenik.
Beste alde batetik, Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak Epaia eman du joan den azaroaren 22an. Epai horren bidez baieztatu egiten du Lurralde Historikoek arau erkidean ezarrita dagoenarekiko bereizia den erantzukizun solidarioko araubidea erregulatzeko ahalmena dutela. Ahal hori dute kasuan kasuko lurraldeen barruan euren zerga-araubide propioa mantentzeko, ezartzeko eta arautzeko foru eskumena dutelako.

Joan jurisprudentziara

Euskal Autonomia Erkidegoko zergei buruzko Zergak aldizkariaren azken aleak ekainaren 25ko 5/2015 Legearen bidez gertatu den euskal zuzenbide zibilaren zabalkuntzaren eta aldarazpenaren zerga-ondorioak aztertu ditu. Javier Armentia Basterrak horren garrantzia aztertzen du Reflexiones sobre la incidencia del derecho civil vasco en el ámbito tributario izenburua duen bere artikuluan. Beste alde batetik, ale horretan José Rubík Euskadiko toki erakundeei buruzko Legearen onespenari eta bitartekoen mailan kasu guztietan araubide erkideko legeriaren aplikazioagatik bidezkoa izango litzatekeena baino txikiagoa inoiz izango ez den euskal udalen berme-betetzeari dagokionez.

Joan doktrina zientifikora