Gehienek entzun izan dute zerbait Ekonomia Itunari buruz, baina ez dute zehatz-mehatz ezagutzen. Horixe da EiTB Focus azterketa soziologikoak ateratako ondorio nagusienetako bat. Hala, azterketa horretan EAEko biztanleriak Ekonomia Itunari buruz duen ezagutza-maila eta iritzia aztertu dira.
Gizakerrek Euskal Irrati Telebistarako egin duen inkestaren arabera, Euskal Autonomia Erkidegoko biztanleen % 75k badaki zerbait Ekonomia Itunari buruz. Aurreko inkestetan, erantzun positiboak % 50 ingurukoak izan ziren.

Inkestaren emaitzak

Ekonomi Itunaren eta Foru Ogasunen Agiritegiak urtero antolatzen duen jardunaldian Ekonomia Ituna jorratuko da, baita bertan dauden komunikazio-baliabideak ere. Gainera, aditu ospetsuez gain, Comunidad del Concierto-Gure Kontzertua ekimen berriaren bultzatzailea den Pedro Luis Uriarte Santamaríak esku hartuko du. Ohikoa den bezala, jardunaldia Bizkaia Aretoa eraikineko Mitxelena Aretoan izango da.

Egitaraua

Duela gutxi burutu den tesi berri baten argitalpenarekin hazi egin da Ad Concordiam Elkartearen tesien bilduma. Kasu honetan osorik ingelesez idatzita dagoen tesia da, hain zuzen ere finantzaketa sistemek asmo nazionalistak dituzten alderdien agendetan dituzten eraginetan eta baldintzetan sakontzen duena. Tesian era berezian aztertzen dira Kataluniako Convergència i Unió alderdiaren eta Euskadiko EAJ-PNV alderdiaren kasuak.
Tesiaren egilea jatorri eskoziarra duen Caroline Gray doktorea da eta alderdi nazionalista euskaldunen eta katalanen lurralde-proposamenen bilakaerari buruz Liverpooleko Unibertsitatea burutzen ari den ikerkuntza-proiektu zabalago baten barruan kokatzen da. Tesiak trantsiziotik, bereziki 90eko hamarkadatik, egunera arte batez ere alderdi nazionalisten ibilbidean eragina izan duten faktore ekonomikoak, politikoak eta sozialak ikertzen ditu. Azterketaren metodologiaren oinarria alderdi batzuetako politikari adierazgarri batzuei eta horien aholkulariei, eta baita funtzionario batzuei ere, egindako elkarrizketak dira; gehienak gobernu autonomikoetakoak dira baina Euskal Autonomia Erkidegoari dagokionez Foru Aldundietakoak ere agertzen dira. Protagonista horiek 80ko hamarkadatik aurrerako finantzaketa autonomikoko sistemei lotuta dauden negoziazio guztiak eta negoziazio horien inguruko dinamika politikoak aztertzen dituzte.

Argitalpenetara joan

Auzitegi Gorenak Bizkaiko Foru Aldundiak defendatu dituen planteamenduen aurkako bi epai eman ditu oraintsu. Lehenbizikoa joan den ekainaren 24an eman zuen eta horren bidez ezetsi egin zuen uztailaren 5eko 515/2013 Errege Dekretua deuseztatzeko ustea; dekretu horren bidez Europar Batasuneko zuzenbidea ez betetzeagatiko erantzukizunak zehazteko eta jasanarazteko irizpideak eta prozedurak erregulatzen dira. Ezetsi egin du arauzko xedapenaren testuan ez delako agertzen Euskal Autonomia Erkidegoko lurralde historikoen foru singulartasuna berariaz zaintzen duen klausula bat, aurrekontu Egonkortasunari eta Finantza Iraunkortasunari buruzko apirilaren 27ko 2/2012 Lege Organikoaren aplikazioaren ondoreetarako. Bigarrena ekainaren 29an eman zuen eta ezetsi egiten du zergen arloko foru administrazioak eskumenik duenik bere lurraldearen esparrutik kanpo informazio-errekerimenduak egiteko, eta baieztatu egiten du Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak 2015eko otsailaren 3ko bere epaian eman zuen irizpidea.
Beste alde batetik Auzitegi Gorenak Zergei buruzko Lege Orokorraren prozedura erkidearen arau-izaerari dagokionez instantziako doktrina baieztatzen duten epaiak jaulkitzen jarraitzen du, eta autolikidazioaren bidez hasi ziren prozedura batzuen markoan burututako jarduera ekonomikoen etekinen berrikuspen-jarduketak deuseztatzeko modukoak direla ezartzen dute eta mantendu egiten dute prozedura hori ez dela egokia eta beharrezkoa dela frogaketa mugatuko prozedura erabiltzea (Auzitegi Gorenaren ekainaren 29ko epaia eta Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiaren 2016ko urriaren 6ko Epaia).

Joan jurisprudentziara

Euskal Autonomia Erkidegoko Arbitraje Batzordeak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako foru aldundiek eta, halaber, Arabako Batzar Nagusiek planteatu dituzten eskumenei lotuta dauden gaiei buruzko bere iritzia eman du Partido Socialista de Euskadi alderdiak sustatu duen “Euskal Autonomia Erkidegoaren barruko erakunde-antolakuntzari buruzko lege-proposamenari” dagokionez; Eusko Legebiltzarrak aintzat hartu zuen proposamen hori joan den 2015eko azaroaren 12an eta Eusko Legebiltzarraren 2015eko azaroaren 25eko Aldizkari Ofizialean argitaratu zen.

Erabakiaren analisiarekin idazki honi erantsi zaion agirian ondorioztatzen den bezala (Bizkaiko Foru Aldundiaren legelari burua den Jose Luis Etxeberria Monasterio jaunak eta erakunde bereko legelaria den María Barrena andreak eginda dagoena) Arbitraje Batzordeak, batzordeburua eta, aldi berean, Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Gorenaren lehendakaria denaren aurkako botoarekin, funtsean onetsi egiten ditu hiru lurralde historikoetako foru aldundiek lege-proposamenari dagokionez sustatu dituzten gaiak eta adierazi du bere artikuluetako asko ez datozela bat Erkidegoaren eta Lurralde Historikoen erakundeen arteko eskumenen banaketarekin.

1/2016 Erabakia
Erabakiaren analisia